“Κάρμεν” του Ζορζ Μπιζέ με τη Βασιλική Όπερα του Κόβεν Γκάρντεν

Δευτέρα, 20 Δεκεμβρίου · 8:00 μ.μ. - 10:00 μ.μ.

Αμφιθέατρο Βιβλιοθήκης Σερρών

---

Έρωτας και θάνατος 

Όπερα που περιγράφει μια δραματική ιστορία πάθους, ζήλιας και θανάτου που εκτυλίσσεται στη Σεβίλλη της Ανδαλουσίας, σε μια ταραγμένη εποχή, κατά την τρίτη δεκαετία του 19ου αιώνα. Στρατιώτες, λαθρέμποροι και τσιγγάνες , συνθέτουν το περιβάλλον στο οποίο εκτυλίσσεται η πλοκή του έργου.

Η παράσταση της “Κάρμεν” είναι του 1991, στην κορυφαία λυρική σκηνή της Αγγλίας, τη Λονδρέζικη Βασιλική Όπερα του Κόβεν Γκάρντεν και χρωστάει το ιδιαίτερο τοπικό της χρώμα στους συμμετέχοντες Ισπανούς καλλιτέχνες.
Προκειμένου να εξισωθεί και το μουσικό κομμάτι της όπερας με το εξαιρετικό οπτικό κομμάτι, επιστρατεύτηκαν, στην κινηματογραφημένη παράσταση, μουσικοί παγκόσμιας φήμης.
Με την ορχήστρα της Βασιλικής Όπερας του Κόβεν Γκάρντεν και Μουσική Διεύθυνση Ζούμπιν Μέτα
Λιμπρέτο Ανρί Μεϊγιάκ και Λουντοβίκ Αλεβί. Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Προσπέρ Μεριμέ
Οι ερμηνευτές και οι ρόλοι τους :
ΜΑΡΙΑ ΓΙΟΥΙΝ Κάρμεν, Εργάτρια σε καπνεργοστάσιο (Σοπράνο)
ΛΟΥΙΣ ΛΙΜΑ Δον Χοσέ, Δεκανέας του Ισπανικού στρατού (Τενόρος)
ΛΕΟΝΤΙΝΑ ΒΑΝΤΟΥΒΑ Μικαέλα, Ορφανή, υιοθετημένη από τη μητέρα του Δον Χοσέ (Σοπράνο)
ΤΖΙΝΟ ΚΟΥΙΛΙΚΟ Εσκαμίγιο, Ταυρομάχος απ’ τη Γρανάδα (Βαρύτονος)
ΤΖΟΥΝΤΙ ΧΟΓΟΥΑΡΘ Φρασκίτα, Φίλη της Κάρμεν (Σοπράνο)
ΤΖΙΝ ΡΙΓΚΜΠΙ Μερσέδες, Φίλη της Κάρμεν (Μετζοσοπράνο)
ΡΟΝΤΕΡΙΚ ΕΡΛ Λοχαγός Θουνίγα, Προϊστάμενος του Δον Χοσέ (Μπασοβαρύτονος)

Η παράσταση είναι του 1991

Η παράσταση αρχίζει (Υπόθεση του έργου)

Η εισαγωγή είναι ένα μείγμα εμπνευσμένο από ισπανικούς ήχους, οι οποίοι παραπέμπουν σε ύμνους για τους αγώνες των ταυρομάχων. Διακρίνεται όμως και ένα σκοτεινό μοτίβο, η μελωδία της μοίρας, που εκφράζεται μέσα από τα τρέμουλα εγχόρδων και το δυσοίωνο άκουσμα από τις σάλπιγγες. Η Κάρμεν κάνει την είσοδό της στην Α΄ Πράξη με αυτό το μουσικό θέμα, το οποίο επαναλαμβάνεται κατά την διάρκεια του έργου.
Α΄ Πράξη
Οι εργάτριες του καπνεργοστασίου
Σε μια γεμάτη κόσμο πλατεία της Σεβίλλης, οι στρατιώτες του φρουραρχείου παρατηρούν τις δραστηριότητες του πλήθους. Η όμορφη χωριατοπούλα Μικαέλα τους πλησιάζει διστακτικά και ρωτά για το δεκανέα Δον Χοσέ. Την πληροφορούν ότι ο Χοσέ θα έρθει στην επόμενη βάρδια. Η ντροπαλή Μικαέλα, ωστόσο, απομακρύνεται.
Η τρομπέτα σηματοδοτεί την αλλαγή της βάρδιας. Παιδιά του δρόμου συνοδεύουν με φωνές και γέλια τη νέα φρουρά, καθώς έρχεται να αντικαταστήσει την παλιά. Έπειτα καταφθάνουν και οι νεαρές εργάτριες του καπνεργοστασίου για το μεσημεριανό τους διάλειμμα.
Αμέσως περιστοιχίζονται από άνδρες που τις γλυκοκοιτάζουν. Σε αντίθεση με τον Χοσέ, ο λοχαγός Θουνίγα εκφράζει έντονα το ενδιαφέρον του για τις κοπέλες. Τελευταία εμφανίζεται η τσιγγάνα Κάρμεν και τραγουδά μια Χαμπανέρα, ένα κουβανέζικο τραγούδι με ρυθμό 2/4 (Ο έρωτας είναι ατίθασο πουλί). Ο μόνος που μένει αδιάφορος από τη γοητεία της Κάρμεν είναι ο Χοσέ. Αυτό την εξοργίζει. Για να τον προκαλέσει, του πετά το λουλούδι που είχε στο στήθος της. Ενοχλημένος αλλά γοητευμένος, ο Δον Χοσέ θα κρατήσει το λουλούδι και μάλιστα θα το κρύψει από τη Μικαέλα που πλησιάζει.
Η Μικαέλα, αγνοώντας τα όσα έχουν συμβεί, παραδίδει στον Χοσέ ένα γράμμα και λίγα χρήματα. Του φέρνει επίσης και ένα φιλί από τη μητέρα του, με το οποίο εκείνος θα νοιώσει απελευθερωμένος από τα μάγια της Κάρμεν. Η Μικαέλα φεύγει και ο Χοσέ υπόσχεται να ακολουθήσει τη συμβουλή της μητέρας του και να την παντρευτεί.
Ξαφνικά, από το καπνεργοστάσιο ακούγονται φωνές που καλούν σε βοήθεια. Οι εργάτριες ξεχύνονται ταραγμένες στην πλατεία. Η Κάρμεν τραυμάτισε με μαχαίρι μια γυναίκα κατά τη διάρκεια μιας λογομαχίας. Οι στρατιώτες χωρίζουν τις δύο γυναίκες που καβγαδίζουν και ο Χοσέ, ύστερα από διαταγή του λοχαγού, απομακρύνει την Κάρμεν από το εργοστάσιο. Ο λοχαγός Θουνίγα προσπαθεί να την ανακρίνει, αλλά η Κάρμεν τον αντιμετωπίζει με αυθάδεια. Γι’ αυτόν το λόγο, ο Χοσέ της δένει τα χέρια και την οδηγεί στη φυλακή.
Τώρα η Κάρμεν ξετυλίγει όλο το ταλέντο της στην τέχνη της αποπλάνησης. Υπόσχεται στον Χοσέ όμορφες στιγμές, με αντάλλαγμα να την αφήσει να φύγει. Του δίνει ραντεβού στο πανδοχείο του Λίλλας Πάστια. Ο άμοιρος δεκανέας δεν μπορεί να αντισταθεί στη γοητεία της και τη βοηθά να ξεφύγει.

Β΄ Πράξη
Στο πανδοχείο
Στο πανδοχείο του Λίλλα Πάστια έχει ανάψει το κέφι. Η Κάρμεν, η Φρασκίτα και η Μερσέδες ξεσηκώνουν με τσιγγάνικα τραγούδια τους στρατιώτες και τις τσιγγάνες για να χορέψουν.
Εκείνη τη στιγμή περνάει ο διάσημος ταυρομάχος Εσκαμίγιο με μερικούς φίλους του. Τον προσκαλούν στο πανδοχείο επευφημώντας τον. Αυτός εκφράζει την ευγνωμοσύνη του με τον τρόπο που αρμόζει σε ένα ταυρομάχο από τη Γρανάδα. Η Κάρμεν μαγεύει τον Εσκαμίγιο με την πρώτη ματιά.
Αρχικά, η τσιγγάνα αντιδρά κοροϊδευτικά, αλλά δεν σταματά να τον κοιτάζει για πολλή ώρα, ενώ ο Πάστια κλείνει το πανδοχείο. Η Φρασκίτα, η Μερσέδες και η Κάρμεν παραμένουν στο χώρο του πανδοχείου. Ο Πάστια θέλει να κλείσει μια καλή συμφωνία με τους λαθρεμπόρους Ντανκάιρο και Ρεμεντάδο, οι οποίοι πρόκειται να καταφθάσουν αργότερα. Από τις κοπέλες ζητείται να κρατήσουν τους τελωνειακούς μακριά από τους δύο άνδρες κι’ αυτές συμφωνούν.
Η Κάρμεν, όμως, αρνείται την πρόταση του Λίλλας Πάστια, δηλώνοντας πως περιμένει τον Δον Χοσέ. Ο δεκανέας έχει εκτίσει στο μεταξύ την ποινή που του επιβλήθηκε επειδή επέτρεψε την απόδραση της Κάρμεν. Οι δύο λαθρέμποροι εκπλήσσονται με τη συμπεριφορά της Κάρμεν και προσπαθούν να την πείσουν για να πετύχουν τους παράνομους σκοπούς τους. Όταν καταφθάνει ο δον Χοσέ στο πανδοχείο, η πλανεύτρα Κάρμεν χορεύει για χάρη του. Του προσφέρει τον εαυτό της για να ξεπληρώσει το χρέος της. Όμως, προς μεγάλη της απογοήτευση, ο Χοσέ αρπάζει τη στολή του στο άκουσμα του σιωπητηρίου και ξεκινάει για την επιστροφή του στο στρατόπεδο.
Ταπεινωμένη η Κάρμεν, τον χλευάζει, παρά τους όρκους που της δίνει εκείνος. Αν την αγαπούσε, θα έφευγε μαζί της και δε θα επέστρεφε στο στρατόπεδο. Τη στιγμή που ο Χοσέ αποφασίζει να φύγει, καθώς αρνείται να λιποτακτήσει, ανοίγει βίαια η πόρτα. Είναι ο λοχαγός Θουνίγα, ο οποίος πλησιάζει την Κάρμεν. Ο Χοσέ τραβά το σπαθί του για να την υπερασπισθεί και εκείνη ρίχνεται ανάμεσά στους δύο αντίζηλους.
Στις εκκλήσεις της για βοήθεια ανταποκρίνονται οι λαθρέμποροι και οι τσιγγάνες, οι οποίοι αφοπλίζουν τον Θουνίγα. Ύστερα από όλα αυτά, ο Δον Χοσέ δεν μπορεί να επιστρέψει στην παλιά του ζωή. Δεν έχει άλλη επιλογή από το να γίνει μέλος της συμμορίας.

Γ΄ Πράξη (Ταμπλό α΄)
Στο κρησφύγετο των λαθρεμπόρων
Μέσα στη σκοτεινή νύχτα, οι λαθρέμποροι ανεβαίνουν στο βουνό. Η Κάρμεν πλήττει με τον εραστή της. Τον ρωτά αν θα τη σκότωνε σε περίπτωση που τον εγκατέλειπε. Το μέλλον την αφήνει, ωστόσο, παγερά αδιάφορη (τα χαρτιά έχουν προαναγγείλει το βίαιο θάνατό της).
Οι τρεις τσιγγάνες ρίχνουν τα χαρτιά. Τα χαρτιά προαναγγέλλουν για τη Φρασκίτα ένα γέρο αλλά πλούσιο σύζυγο, τον οποίο και θα κληρονομήσει, ενώ τη Μερσέδες περιμένει ένας γοητευτικός λήσταρχος. Για την Κάρμεν προμηνύουν για άλλη μια φορά το θάνατο και μάλιστα σύντομα.
Οι λαθρέμποροι αναχωρούν, ενώ ο Χοσέ θα παραμείνει για να φυλάει το εμπόρευμα. Η Μικαέλα αναζητά το Χοσέ ανάμεσα στους λαθρεμπόρους. Θέλει να τον πάρει πίσω στο σπίτι, γιατί η μητέρα του είναι ετοιμοθάνατη. Τελικά, συναντά το Χοσέ τη στιγμή που εκείνος πυροβολεί έναν άνδρα αλλά αστοχεί. Ο άγνωστος άνδρας είναι ο ταυρομάχος Εσκαμίγιο, που ο έρωτάς του για την Κάρμεν τον οδήγησε έως τα λημέρια των λαθρεμπόρων. Ο Χοσέ δηλώνει εραστής της τσιγγάνας Κάρμεν και οι δύο αντίζηλοι οδηγούνται σε μονομαχία.
Ενώ ο Χοσέ ετοιμάζεται να δώσει το τελειωτικό χτύπημα, καταφθάνουν οι λαθρέμποροι και σώζουν τον Εσκαμίγιο. Ευγνώμων ο ταυρομάχος, προσκαλεί τους πάντες στην επόμενη ταυρομαχία του στη Σεβίλλη. Ο Δον Χοσέ αναχωρεί με τη Μικαέλα για την άρρωστη μητέρα του, αφού πρώτα έχει προειδοποιήσει την Κάρμεν ότι πρόκειται σύντομα να επιστρέψει.

Γ΄ Πράξη (Ταμπλό β΄)
Θάνατος στην αρένα
Μπροστά στις πύλες της αρένας στη Σεβίλλη, ένα ανάκατο πλήθος ανθρώπων περιμένει την εμφάνιση του ταυρομάχου. Ακόμη και η Κάρμεν είναι παρούσα. Η Φρασκίτα και η Μερσέδες προειδοποιούν την Κάρμεν ότι ο Δον Χοσέ βρίσκεται εκεί κοντά. Η Κάρμεν νιώθει την ανάγκη να δει τον Χοσέ για άλλη μια φορά και τον συναντά μπροστά από την αρένα της ταυρομαχίας.
Ο Χοσέ δεν την απειλεί, αλλά την εξορκίζει απελπισμένος να τολμήσει μαζί του ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή. Μάταια όμως.
Ατρόμητη και ειλικρινής, η Κάρμεν του εξηγεί ότι δεν τον αγαπά, ότι όλα τελείωσαν μεταξύ τους, ότι θέλει να ζήσει και να πεθάνει ελεύθερη. Εκείνη τη στιγμή ακούγονται στην αρένα τα χειροκροτήματα για τη νίκη του Εσκαμίγιο. Η Κάρμεν αντιδρά με ένα χαρούμενο επιφώνημα και στρέφεται προς την είσοδο της αρένας. Ανακοινώνει ευθέως στον πικραμένο Χοσέ ότι ανήκει στον Εσκαμίγιο και του πετάει στα πόδια ένα δαχτυλίδι, το ενέχυρο της αγάπη του.
Ο Χοσέ απελπίζεται. Γεμάτος απόγνωση, πέφτει επάνω της και με ένα μαχαίρι τη σκοτώνει.
Την ίδια στιγμή σκοτώνεται και ο Εσκαμίγιο από τον ταύρο στην αρένα.