ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ

Ιστορική αναδρομή
35 χρόνια για ένα μουσείο

Το 1982, η παθιασμένη Μελίνα Μερκούρη, ως υπουργός Πολιτισμού, κινεί τη διαδικασία για το οικόπεδο στου Μακρυγιάννη.

Οραματιστές, στενοκέφαλοι παράγοντες, πίστη και πείσμα, εμπόδια και γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, άοκνοι εργάτες, η πεποίθηση πως την Ακρόπολη και τα μάρμαρά της τα έχουμε στο DNA μας: όλα όσα χρειάστηκαν για να φτάσουμε στα ιστορικά εγκαίνια του νέου Μουσείου της Ακρόπολης.Θα μπορούσε να είναι ένα θρίλερ, σαν αυτά που αγαπούσαν να γράφουν οι μεγάλοι αστυνομικοί λογοτέχνες μέσα σε περιβάλλοντα αρχαιοτήτων: ο Μαρής, η Χάισμιθ και τόσοι άλλοι. Είναι όμως μια πραγματική, πολύχρονη ιστορία και αφορά την ανέγερση του νέου Μουσείου της Ακρόπολης. Μια υπόθεση που είχε πολλή συγκίνηση, όνειρο, ένταση, ίντριγκες και που φέρει στον πυρήνα της κορυφαία ζητήματα όχι μόνο της αρχαιότητας, αλλά και του πολιτισμού, ακόμη και της ίδιας της ύπαρξης αυτού που σήμερα αποκαλούμε σύγχρονο πολιτισμό.

Λίγο πριν κοπεί η κορδέλα και γίνουν τα βαρυσήμαντα εγκαίνια του νέου μουσείου, αξίζει (ίσως και επιβάλλεται) να ξαναδούμε την ιστορία του ή, μάλλον, την περιήγησή του επί χάρτου και λόγων μέχρι να πάρει σάρκα και οστά και να γίνει επισκέψιμο και θελκτικό για ολόκληρο τον πλανήτη. Οι ημερομηνίες και τα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν σ' αυτή τη διαδρομή περιλαμβάνονται στο ακόλουθο ημερολόγιο πράξεων, μα και εικόνων:

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, το 1974, οραματίστηκε τη δημιουργία του νέου Μουσείου της Ακρόπολης

1974: Αρχαιολάτρης, εμπνεόμενος από τη δύναμη και το βουβό μεγαλείο της αρχαίας Ελλάδας, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής οραματίζεται τη δημιουργία του νέου Μουσείου της Ακρόπολης. Οι διεργασίες προχωρούν με αργό ρυθμό, όμως με τις πολύτιμες συμβουλές του σπουδαίου αρχιτέκτονα Δεσποτόπουλου και του κύκλου των διανοούμενων που πάντα τον συντρόφευαν, εξακολουθούσε αδιάλειπτα να ποθεί τη δημιουργία του και να ετοιμάζει το δρόμο για την κήρυξη του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.1976: Ο πρώτος πανελλήνιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης κηρύσσεται άγονος. Απογοήτευση και περισσότερο πείσμα.1979: Δεύτερος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός. Κηρύσσεται και αυτός άγονος. Το περίφημο οικόπεδο στου Μακρυγιάννη παραμένει «ορφανό περιεχομένου», παρά την έντονη προσπάθεια του Καραμανλή.1982: Η παθιασμένη Μελίνα Μερκούρη κάνει κεντρικό θέμα της πολιτικής της δράσης -αλλά και της ταυτότητάς της ως Ελληνίδα- την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα, που έχουν αρπαγεί από το λόρδο Ελγιν. Φυσικά, επαναφέρει το θέμα του νέου μουσείου και κινεί, ως υπουργός Πολιτισμού, τη διαδικασία για την καταχώριση του οικοπέδου στου Μακρυγιάννη και την παραχώρησή του στον τομέα αρμοδιοτήτων της Α' Εφορείας αρχαιοτήτων.1989: Η Μελίνα Μερκούρη προκηρύσσει διεθνή διαγωνισμό για το νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Προβλέπονται μάλιστα τρεις πιθανές θέσεις: οικόπεδο Μακρυγιάννη, εστιατόριο «Διόνυσος» στο τρίγωνο Πικιώνη και Κοίλη Φιλοπάππου. Τετρακόσια αρχιτεκτονικά γραφεία παίρνουν μέρος. Το Α' Βραβείο κερδίζουν οι ιταλοί Μανφρέντι Νικολέτι και Λούτσιο Πασαρέλι, αν και αμέσως τους ζητείται να κάνουν τροποποιήσεις στο σχέδιο(!) και να μικρύνουν το κτήριο. Ομάδα ελλήνων αρχιτεκτόνων προσφεύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας την ακύρωση του διαγωνισμού. 1993: Το ΣτΕ ακυρώνει το διαγωνισμό, με αφορμή παρατυπίες που διαπιστώθηκαν στο άνοιγμα των φακέλων που είχαν καταθέσει οι υποψήφιοι για τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.1994: Η Μελίνα Μερκούρη πεθαίνει το Μάρτιο, όμως το όραμά της γίνεται ακόμη πιο δυνατό. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή τη χρονιά ιδρύεται ο Οργανισμός Ανέγερσης Νέου Μουσείου Ακρόπολης.

1995: Αρχίζουν οι ανασκαφές στο οικόπεδο του Μακρυγιάννη, φέρνοντας σταδιακά στο φως μια ολόκληρη γειτονιά της αρχαίας Αθήνας.1999: Δεν μπορεί να αγνοηθεί η σημασία των αρχαιολογικών ευρημάτων. Ταυτόχρονα αρχίζει κύμα προσφυγών προς το Συμβούλιο Επικρατείας από κατοίκους που αντιδρούν στις απαλλοτριώσεις σπιτιών και γενικών κτηρίων.

2000: Είναι η χρονιά για τον τέταρτο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό - διεθνής και αυτός. Καταθέτουν φάκελο δώδεκα ομάδες και κερδίζει η ομάδα Μπερνάρ Τσουμί - Δημήτρη Φωτιάδη. Υπάρχουν έντονες αντιδράσεις για τον κίνδυνο καταστροφής των αρχαιοτήτων που βρέθηκαν στο οικόπεδο, ενώ γίνεται προσφυγή ακόμη και στο Ευρωκοινοβούλιο.2003: Το ΣτΕ αναστέλλει τις εργασίες, ύστερα από προσφυγή του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων. 2004: Ο βουλευτής της ΝΔ Πέτρος Τατούλης καταθέτει μήνυση, με αποτέλεσμα να ασκηθεί ποινική δίωξη εναντίον μελών του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και της Κριτικής Επιτροπής του διαγωνισμού, γιατί επέλεξαν τη συγκεκριμένη μελέτη, η οποία θεμελιώνεται επάνω σε αρχαία. Το Μάρτιο ο Π. Τατούλης γίνεται υφυπουργός Πολιτισμού, με υπουργό τον πρωθυπουργό, Κ. Καραμανλή, που, όπως και ο θείος του, επιθυμεί να προχωρήσει απρόσκοπτα το έργο της ανέγερσης του νέου μουσείου. 2007: Ολοκληρώνεται το μουσείο και ξεσπούν αντιδράσεις, για την πρόταση του υπουργού Πολιτισμού, Γιώργου Βουλγαράκη, για την κατεδάφιση των -γνωστών πλέον- κτηρίων στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου.

Το 2008 τα γλυπτά της Ακρόπολης κατεβαίνουν από τον ιερό βράχο, έπειτα από 2.500 χρόνια.
2008: Γίνεται η μεταφορά των γλυπτών από το παλιό Μουσείο Ακρόπολης. Σε μια διαδρομή συγκινητική, που έχει μείνει αξέχαστη σε όσους έσπευσαν να την παρακολουθήσουν, κατεβαίνουν τα γλυπτά από τον ιερό βράχο μετά από 2.500 χρόνια. Πρόκειται για 410 αρχαιότητες και 4.200 αντικείμενα. Υπουργός Πολιτισμού είναι ο Μιχάλης Λιάπης.

2009: Το μουσείο εγκαινιάζεται στις 20 Ιουνίου, με καλεσμένους βασιλείς, αρχηγούς κρατών, προσωπικότητες από όλο τον κόσμο και αμφιτρύωνα τον υπουργό Πολιτισμού, Αντώνη Σαμαρά.

Σχόλιο:

Ας ελπίσουμε οτι η ... φαντασμαγορική , λαμπρή τελετή των εγκαινίων του νέου Μουσείου της Ακρόπολης, που καλύφθηκε με κολακευτικά σχόλια απ΄ όλο τον πλανήτη, να γίνει επιτέλους η αιτία επιστροφής των "κλεμένων" θησαυρών, για να πάρουν τη θέση τους στο "σπίτι" τους εκεί που ανήκουν. Πρέπει επιτέλους να βρουν μια θέση στο "σπίτι" τους όλοι οι θησαυροί μας, όπως

το "χρυσό στεφάνι της Αμφίπολης"

και τα σπάνια αρχαιολογικά ευρήματα της Τερπνής ..